Loskomen van het Paard van Troje-paradigma
Toen ik ruim 10 jaar geleden mijn eerste aanbesteding opstartte, trof ik vanaf het begin een angstige en vijandige houding aan:
‘Alle leveranciers zijn slecht en belazeren je waar je bijstaat’.
Met als gevolg dat het blijkbaar gebruikelijk was om in aanbestedingsdocumenten je als projectteam vooral bezig te houden met het volledig ‘dichttimmeren’ van de opdracht en geen enkele ruimte meer aan de leverancier te laten. En aan de andere kant van de tafel leveranciers die vervolgens van alles beloven om de opdracht maar te scoren.
Paard van Troje
Vergelijk het met het Paard van Troje. Aan de ene kant van de muur de aanbieder die het mooier voorstelt dan het is en aan de andere kant de opdrachtgever met de angst niet te weten wat hij binnenhaalt.
Dit houdt zichzelf in stand. Hoe meer angst om belazerd te worden, hoe meer angst voor de onzekerheid wat er binnenkomt, hoe meer regels, eisen en voorwaarden en hoe mooier de leverancier het voorstelt. En een slechte ervaring in het verleden zorgt ervoor dat men meer en meer de verkeerde kant uit gaat. Als een leverancier niet heeft gepresteerd, allerlei discussies over meerwerk en juridische kwesties aan de orde zijn geweest, de kosten uit de pan zijn gerezen en niet de verwachte kwaliteit is geleverd, zullen er bij een volgende aanbesteding nog meer regels worden opgesteld.
Maar wat willen we eigenlijk als opdrachtgever? Elke opdrachtgever is op zoek naar een leverancier die zich verantwoordelijk voelt, zich accountable opstelt, proactief is en nadenkt over wat hij doet. Dit alles is in het belang van de opdrachtgever. Waarom geef je als opdrachtgever dan niet die ruimte om daar invulling aan te geven?
Meer regels, meer voorwaarden en meer eisen drijven ons juist steeds meer de verkeerde kant op. Sterker nog: des te groter de kans de verkeerde leverancier te contracteren!
Pure logica
Het is simpele logica. Je krijgt de leverancier waar je om vraagt. Leveranciers die zich happy voelen in een omgeving waar ze geen verantwoording hoeven te nemen, niet hoeven na te denken en niet accountable hoeven te zijn voor het resultaat zullen graag inschrijven op een aanbesteding die bol staat van eisen, voorwaarden en regels. U vraagt, wij draaien is het adagium van zo’n leverancier.
Aanbestedingen waarbij zo weinig mogelijk eisen en voorwaarden zijn opgenomen en waar zoveel mogelijk ruimte is voor de leverancier zal dat soort leveranciers afschrikken en partijen aantrekken die zich juist comfortabel voelen in een situatie waar ze verantwoordelijkheid kunnen nemen.
Cirkel doorbreken
Hoe een opdrachtgever hier in zit kun je zien aan de leveranciers van die opdrachtgever. Kijk daarom als opdrachtgever of aanbestedende dienst eens naar je leveranciers. Zijn dit de leveranciers die je wilt hebben? Zijn ze accountable voor datgene wat ze moeten doen? Zijn ze proactief en nemen ze verantwoordelijkheid? Of is het een continue struggle, heb je allerlei meerwerkdiscussies, moet het contract regelmatig uit de la gehaald worden en is de geleverde kwaliteit niet dat wat je er van tevoren van verwacht had?
Durf dan een keer die vicieuze cirkel die zichzelf in stand houdt te doorbreken! Beweeg bij de eerstvolgende aanbesteding of inkoop dan eens de andere kant op en neem juist minder regels en voorwaarden mee. Geef leveranciers de ruimte. Je zal zien dat er dan andere leveranciers boven komen drijven.